Recenzja ukazała się na łamach dwumiesięcznika Wychowanie Muzyczne.
Elżbieta Mila-Suska
Szkoła Muzyczna Casio zaprasza na muzyczne podróże Zebrusia
Jacek Tarczyński, Muzyczne podróże Zebrusia, ilustracje Aleksander Wałaszewski – książka, płyta CD, płytkowy instrument muzyczny oraz przewodnik w formacie PDF – Zibi SA, Szkoła Muzyczna Casio, 2014.
„Co jest dalej, no co?”, „Co dzisiaj będziemy robić?” – któż z nas, rodziców i wychowawców, nie zna tych pytań… Wszyscy wiemy, jak ciekawi świata są nasi wychowankowie, dlatego nieustannie poszukujemy nowych pomysłów i inspiracji, by ciekawość tę zaspokajać. Z pomocą przychodzą nam Muzyczne podróże Zebrusia Jacka Tarczyńskiego.
Muzyczne podróże Zebrusia składają się z kilku elementów: z książki, płyty CD, przewodnika w formacie PDF oraz dzwonków diatonicznych. Wielość komponentów pakietu sprawia, iż jest on skierowany zarówno do dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, jak i do nauczycieli oraz rodziców. To świetna pozycja dla wszystkich spragnionych nowych pomysłów i dla prawdziwych poszukiwaczy przygód. Każda z 21 zawartych w publikacji propozycji to nie tylko pasjonująca muzyczna wyprawa, ale przede wszystkim okazja do zabawy rozwijającej wyobraźnię muzyczną dzieci i kształtującej ich wrażliwość muzyczną i poczucie rytmu.
Całość ma w dodatku bardzo przemyślaną formę, dostosowaną do potrzeb i możliwości małego podróżnika.
Wchodząca w skład zestawu bardzo kolorowa książka została wydrukowana na grubym, kredowym papierze, dzięki czemu dorosły przewodnik łatwo może usuwać zabrudzenia pozostawione przez młodego wędrowca oraz pomóc w dokonaniu korekty rysunku, który dziecko wykonuje zgodnie z poleceniem autora. Wśród ilustracji zawartych w książce są nie tylko te tworzące przyjazny nastrój, przedstawiające barwny świat Zebrusia, ale także i takie, które mają wymiar dydaktyczny – na przykład obrazki ilustrujące układy sztabek, z których dziecko korzysta do grania akompaniamentu melodycznego. Aby zabawa była udana, każdy „podróżnik” powinien mieć swój własny egzemplarz książki i dzwonków.
Płyta CD zawiera utwory muzyczne w formacie mp3. Nagrania i podkłady muzyczne są ilustracjami dźwiękowymi do scenariuszy, co niebywale ułatwia pracę, a twórczym nauczycielom podsuwa pomysły na wyszukanie innych przykładów muzycznych. Za niewątpliwie duży atut uznać należy prezentowanie brzmienia prawdziwych instrumentów. Tempo wielu zamieszczonych na płycie utworów wydaje się zbyt szybkie, by dzieci mogły dokładnie wykonać wszystkie zadania, trzeba jednak przyznać, że trudno oczekiwać, by jeden przykład muzyczny mógł pogodzić aktywność wokalną, ruchową i grę na dzwonkach dzieci o rozpiętości wiekowej od trzech do siedmiu lat. Mimo wszystko jednak jest to świetny materiał do pracy, przede wszystkim dla nauczycieli rytmiki w przedszkolu i muzyki w szkole.
Instrument – dzwonki diatoniczne – to kolejny patent Jacka Tarczyńskiego, znanego w kraju z wymyślania i konstruowania tego typu instrumentów muzycznych i innych pomocy dydaktycznych do edukacji muzycznej dzieci młodszych. Do Muzycznych podróży Zebrusia skonstruował on dzwonki składające się z kolorowych sztabek w skali c1–c2 umieszczonych na filcowej podkładce. Sztabki posiadają rzepy, które stabilizują ich położenie, dzięki czemu można używać ich w dowolnym zestawieniu, dopasowując do dziecka odstępy między nimi. Pozostałe, wolne w danym momencie sztabki, są umieszczone w gumkach podtrzymujących. Wszystko to pozwala dowolnie dobierać i układać „instrument” w zależności od celów lekcji albo stopnia sprawności manualnej dziecka. Sztabki możemy również układać, odzwierciedlając ich wysokość na pięciolinii.
Elementem, który mi trochę przeszkadza, są zaproponowane kolory sztabek – inne niż w Bum Bum Rurkach czy w używanym przeze mnie programie do edycji nut MuseScore. Na pewno lepiej by było – znacznie ułatwiałoby to pracę z dziećmi – gdyby różne programy i instrumenty muzyczne do edukacji wczesnoszkolnej miały ujednolicone kolory, stale przyporządkowane do określonych wysokości dźwięków. Może warto o to zadbać?
Kolejny element zestawu – przewodnik w formacie elektronicznym PDF – należy pobrać ze strony internetowej wydawcy po dokonaniu zakupu publikacji. Być może większość nauczycieli wolałaby otrzymać gotową, pięknie wydrukowaną i oprawioną książkę, niemniej i to rozwiązanie ma swoje zalety. Poradnik metodyczny jest adresowany wyłącznie do nauczycieli i rodziców, nie ma więc potrzeby, żeby towarzyszył elementom przeznaczonym dla dzieci. Druk papierowy generowałby dodatkowe koszty, a tym samym zawyżałby cenę, co też mogłoby zniechęcić wiele osób do sięgnięcia po cały pakiet, toteż wybór formy elektronicznej, coraz bardziej powszechnej i wygodnej w użyciu, wydaje się rozsądnym rozwiązaniem. Być może jednak równie dobrym pomysłem byłoby stworzenie przez Szkołę Muzyczną Casio wersji alternatywnej, dla osób chcących mieć cały komplet wydrukowany i oprawiony?
Sam przewodnik jest świetnie przygotowany i bardzo przystępnie napisany. Każdy z 21 scenariuszy zawiera wiele różnorodnych pomysłów na zabawy muzyczne. Stopniowany poziom trudności sprawia, że znajdziemy tu coś zarówno dla dzieci młodszych, jak i dla starszych. Dla ułatwienia synchronizacji gestodźwięki i tekst zostały rozpisane z uwzględnieniem każdej części taktu. Układy ruchowe, poza szczegółowym opisem, dodatkowo zilustrowane są przez „ludziaki-druciaki”, pokazujące ruchy, które dzieci powinny wykonywać. Całość uzupełniają również zdjęcia dzieci prezentujących figury tańca lub zabawy ruchowej.
Każde proponowane przez autora zajęcia mają swój uporządkowany przebieg, a w ich opisie znajdziemy cyfry oznaczające kolejne etapy lekcji. Są to:
1. Muzyczne zaproszenie do podróży piosenką Autko.
2. Nauka nowej piosenki.
3. Gra na dzwonkach.
4. Aktywność ruchowa do piosenki.
5. Aktywne słuchanie muzyki.
6. Działania praktyczno-techniczne.
7. Muzyczne zakończenie podróży piosenką Autko.
Podczas wszystkich zajęć dzieci przygotowują również (wspólnie z nauczycielem lub rodzicem) pracę plastyczno-techniczną – instrument bądź zabawkę. Materiały potrzebne do poszczególnych prac opisane są w scenariuszu zajęć oraz w książce – w formie instrukcji obrazkowej. W każdym scenariuszu zaplanowana została także gra na kolorowych dzwonkach, w książce i w przewodniku zamieszczono zdjęcia dzwonków ze sztabkami ułożonymi w sposób potrzebny do zagrania wybranej melodii.
***
Podsumowując, Muzyczne podróże Zebrusia Jacka Tarczyńskiego to – moim zdaniem – publikacja naprawdę warta uwagi. Biorąc pod uwagę jakość książki i towarzyszące jej elementy (w tym płyta CD i instrument dla dziecka), można powiedzieć, że dostępna jest ona w niewygórowanej cenie, toteż polecam ją gorąco nauczycielom, muzykom pracującym z dziećmi w przedszkolach, jak i w klasach młodszych szkoły podstawowej. Byłoby wspaniale, gdyby każdy maluch mógł wyruszać na muzyczne wyprawy z Zebrusiem. Zachęcam do skorzystania, gdyż każdy znajdzie tu ciekawy pomysł na zajęcia muzyczne ze swoimi podopiecznymi.